Ευρωπαική λογοτεχνία και παγκόσμιος πολιτισμός

Το έργο αυτό συνιστά μια ασυνήθιστη και επιτυχημένη προσέγγιση, καθώς ένας εθνολόγος καταπιάνεται με τη συνθετική ανάλυση λογοτεχνικών έργων. Ο Βίλχελμ Μύλμαν (Wilhelm Muhlmann) διερευνά τη λογοτεχνία ως πολιτισμικό δείκτη και συμπύκνωση στάσεων που εμπνέονται τόσο από το άμεσο περιβάλλον όσο και από τη συνεχή τριβή του με άλλα πολιτισμικά σύνολα. Σύμφωνα με τον Μύλμαν, η λογοτεχνία κινείται διαρκώς μέσα σε δύο αντιθετικά ζεύγη, αντλώντας από αυτή την κίνηση τον παλμό της: εθνικό έναντι οικουμενικού και οικείο έναντι ξένου.

Οι εθνικές λογοτεχνίες γεννήθηκαν στην Ευρώπη μετά την Αναγέννηση, ανταποκρινόμενες στη διαμόρφωση εθνικών χώρων με ενιαία χαρακτηριστικά. Ωστόσο, οι χώροι αυτοί βρίσκονταν σε συνεχή θετική ή αρνητική επικοινωνία, οδηγώντας στη διαμόρφωση υπερεθνικών λογοτεχνικών ειδών και παραδόσεων. Παράλληλα, η οικουμενική εξάπλωση του δυτικού πολιτισμού διεύρυνε αναπόφευκτα το περιεχόμενο της δυτικής λογοτεχνίας, ενσωματώνοντας τις πολιτισμικές συμβολές και διαστάσεις του εξωευρωπαϊκού, ιδίως του ανατολικού, χώρου.

Το βιβλίο διαγράφει με μεγάλη γνώση και ευαισθησία τις ποικίλες πτυχές αυτής της συναρπαστικής προβληματικής, τονίζοντας το παράδοξο φαινόμενο της εξύμνησης της μικρής ιδιαίτερης πατρίδας ακριβώς σε εποχές οικουμενικών διευρύνσεων και πνευματικών περιπλανήσεων. Ο Μύλμαν καταλήγει στο καίριο ερώτημα: η ευρωπαϊκή λογοτεχνία, συναντώντας τον παγκόσμιο πολιτισμό, έπρεπε αναγκαστικά να αναρωτηθεί εκ νέου για την αξία και το νόημα του ευρωπαϊκού.